Gastblog: Is dit verhaal geschikt voor mij? De vijf-vinger-regel

Als je aan het einde van de pagina vijf vingers hebt opgestoken, kun je ervan uitgaan dat dit boek nog te moeilijk is voor jou. Als je geen enkele vinger hebt opgestoken, is dit boek te makkelijk. Heb je twee of drie vingers opgestoken, dan is dit boek precies goed. Een bouwsteenboek, noem ik dat.

Lezen om te ontspannen

Weer terug in de klas zeiden de leerlingen tegen hun klasgenoten dat ze geen “nul-vinger-” of “vijf-vinger-”boeken mochten uitkiezen. Ik dacht aan het boek dat op dat moment op mijn nachtkastje lag, The Last Library van Freya Sampson. Dat is echt een feelgood-boek. Niet een bouwsteenboek in de traditionele zin! Dus ik vertelde aan mijn leerlingen dat je best een boek mag lezen waarbij je geen enkele vinger in de lucht had gestoken. Lekker lezen om te ontspannen, is ook goed! Of juist een boek waarvan je een hoop woorden niet begreep – als je maar nieuwsgierig en gemotiveerd genoeg bent, kun je je best door een (anders misschien frustrerende) tekst worstelen.

Leren lezen

Het is duidelijk dat je op heel veel manieren kunt lezen: ontspannend lezen, studerend lezen, ontdekkend lezen, etc. Daar kies je dus verschillende teksten voor uit. Dat doen kinderen ook, of wij doen dat voor onze kinderen. Mijn zevenjarige zoon krijgt vanuit school elke week zijn leesboek mee. Elke dag leest hij ons daaruit hetzelfde hoofdstukje voor (en de week daarop weer een nieuw hoofdstukje). Door dit repeterend lezen van deze didactische tekst, herkent hij veel voorkomende spellingpatronen, worden zichtwoorden in zijn geheugen opgeslagen, en kan hij het vloeiend lezen ontwikkelen. Dit boek is duidelijk een “twee-drie vinger” boek voor hem, een bouwsteenboek. Precies goed dus voor het zelfstandig leren lezen.

Zelf lezen

Voordat mijn zoon gaat slapen, leest hij graag zijn eigen gekozen boekjes. Je zou kunnen zeggen dat die teksten te makkelijk zijn, dus geen bouwsteenboekjes voor zijn leesontwikkeling. Maar dat zijn het wel, op een andere manier; wat hij met dit soort lezen ontwikkelt, is het plezier in het lezen, de ontspannende ervaring, en daarmee dus een positieve associatie met lezen.

Voorlezen

Voor het voorlezen kun je, je raadt het al, “vijf-vinger”-verhalen kiezen. Omdat de volwassene voorleest, valt het element (en soms struikelblok) van het technisch lezen weg. Het decoderen kan soms traag en frustrerend zijn voor het kind, en dan is het moeilijk om echt lekker in het verhaal te komen. Door een “vijf-vinger” boek voor te lezen, kunnen jullie samen van het verhaal genieten, pauze nemen om het te analyseren of onbegrijpelijke delen begrijpelijk te maken. Zo hebben we laatst samen de Mees Kees-boeken van Mirjam van Oldenhave gelezen. Dat zijn nog geen zelf-leesteksten voor mijn zoon, maar die dragen zeker bij aan zijn leesontwikkeling, en vooral aan zijn tekstbegrip en empathisch vermogen.

Kortom: bepaal het leesdoel

Gebruik de vijf-vinger-regel dus vooral als een leidraad om bouwsteenboeken te kiezen voor het technisch lezen. En vergeet niet dat kinderen (en volwassenen!) op veel manieren kunnen en willen lezen, dat er verschillende soorten bouwsteenboeken zijn. Dus een “nul-vinger”-boek of een “vijf-vinger”-boek lezen, mag best!

De korte verhalen in ERWASEENS zijn zeer gevarieerd in lengte, niveau en genre. Er staan bekende en minder bekende sprookjes in en ook wereldverhalen, fabels, mythen en legenden, rijmpjes en gedichten en nieuwe verhalen.