Gastblog: verhalen vertellen
Op een avond wilde mijn zevenjarige zoon, na het voorlezen, dat ik een verhaal zou vertellen. Een sprookje moest het zijn. Het licht ging uit, hij kroop dicht tegen me aan en luisterde aandachtig naar mijn versie van de Drie Biggetjes. De volgende avond wilde hij weer een sprookje van mij horen. Dus ik vertelde het verhaal over de Wolf en de Zeven Geitjes.
Gouden Boekjes
Toen mijn zoon nog geen half jaar oud was, kreeg hij van zijn oom een set Gouden Boekjes met alle sprookjes uit het sprookjesbos van de Efteling. Daar hebben we eindeloos uit voorgelezen, en ook uit andere sprookjesboeken, zoals Grootmoeders grote oren… door Jacques Vriens en Het Grote Sprookjesboek van Marianne Busser en Ron Schröder. Je begrijpt het al, zoals de meeste kinderen groeit hij op met westerse sprookjes.
Toen ik klaar was met mijn de Wolf en de Zeven Geitjes vertelling, wilde hij zélf een sprookje aan mij vertellen. Het werd een versie van Vrouw Holle zoals we die kenden van de Efteling boekjes, met daarin elementen uit het verhaal van De Twaalf Maanden (uit Winterverhalen, door Dawn Casey), en natuurlijk zijn eigen verzinsels: de ijverige zus moest vlaggetjes naaien en taarten bakken voor de luxe feesten van de luie zus, en kennelijk kruimelt Vrouw Holle erg bij het eten en dat kon ze zelf niet meer opruimen omdat ze te oud was. Daarom had ze hulp nodig. Het thema was nog steeds duidelijk: luiheid wordt gestraft en ijverig zijn wordt rijkelijk beloond.
Zoals uit mijn eerdere gastenblogs is gebleken, is voorlezen erg belangrijk om verschillende redenen. Bijvoorbeeld om, onder andere, woordenschat op te bouwen, om een positieve associatie met lezen te creëren, voor de algemene kennisontwikkeling, de relatie tussen voorlezer en luisteraar te versterken, en om een intrinsieke motivatie in het kind te ontwikkelen om zelf (veel) te lezen. (1)
Sprookjes vertellen
Maar waarom naast het voorlezen dan ook vertellen? Waarom datzelfde sprookjes van de Drie Biggetjes? En weer die Zeven Geitjes? Waarom is die nét andere versie van Vrouw Holle van mijn zevenjarige zoon zo waardevol?
Omdat het dan een beetje jouw sprookje, jouw verhaal wordt. Met andere woorden: je wordt een soort eigenaar van het verhaal, je hebt het gevoel van autonomie, je ervaart het proces van creatie. En dat voelt goed. Dat goede gevoel werkt dan weer motiverend om meer te lezen, om andere verhalen te ontdekken. Het is een beetje zoals iets aan iemand uitleggen. Je kunt zelf vermenigvuldigen, maar als je het aan iemand anders kunt leren en zij snappen het ook, is jouw begrip van het materiaal versterkt. Of het nu vermenigvuldigen is of het vertellen van een verhaal, je hebt jouw kennis daarvan verdiept. En daarmee dus alle voordelen van het voorlezen die ik zojuist genoemd worden, keer twee.
De volgende dag las ik mijn zoon het verhaal van de Gouden Potten uit Brazilië voor, uit de Treasury of Magical Tales From Around the World, herverteld door Donna Jo Napoli met prachtige illustraties van Christina Balit. Daarin komen ook weer twee zussen voor, waarvan de ene lui en hebberig is en de andere ijverig en genereus. Hij herkende het patroon direct; “Net zoals in Vrouw Holle, mama!” riep hij uit.
Ik denk dat kinderen die niet alleen worden voorgelezen, maar ook uitgenodigd worden om zelf verhalen te vertellen, actiever verbanden leggen tussen verhalen en vaak voorkomende elementen en thema’s eerder herkennen. En dat is weer handig bij het (leren) lezen, en draagt bij aan een positieve leeservaring. Je ziet het ook terug in het rijke rollenspel met leeftijdsgenoten, in het gevarieerde vrije fantasiespel met de lego figuren en, als je mazzel hebt, word je voor het slapen gaan zelf getrakteerd op een speciale vertelling van Vrouw Holle.
1) Jim Trelease’s Read-Aloud Handbook, Eight Edition. Edited and revised by Cindi Giorgis. Penguin Books, 2019.
Tip: laat jouw kind vertellen bij de illustraties in ERWASEENS. Wat gebeurt er op de plaatjes? Wat is er allemaal te zien? Hoe gaat het verhaal verder na de gebeurtenis op de afbeelding?
Fleur is bibliotheekjuf op een internationale school in Zweden. Ze leest voor. Heel vaak. Alle groepen 1 t/m 7 komen één keer per week naar de schoolbieb om te worden voorgelezen. Zo hoopt Fleur bij te dragen aan meer leesplezier, thuis en op school. Lees meer over haar belevenissen op de ISGR Library Blog. Voor haar eigen verhaal- en vertaalavonturen kun je terecht op www.exlibrisfleur.com